"Batıniler - İblis Behmen" Filibeli Ahmet Hilmi'den Güzel Bir Roman Ancak Osmanlıca.

   Filibeli Ahmed Hilmi'nin Amak-ı Hayal'ini okuyunca deruni hazlara dalmış idim. Bu hazları sürdürmek adına araştırdığımda gördüm ki kendisinin başka bir romanı da var. Üstelik romanın baş kişileri Hasan Sabbah, Nizamülmülk ve Ömer Hayyam! Buyrunuz bakalım. Yıllar önce Emin Maluf'un "Semerkant"ını okuyunca saikalar çıkaran zihnimiz yanlış yere mi zıpzıplamış? Meğer bizden biri 1910'da aynı kişileri aynı romanda kullanmış. Maluf, bu fikri intihal mi etti acaba? Bu düşüncelerle hemen kitabı edindim (nasıl da hayallerim vardı).

   Kitabı yayına hazırlayan Bayan Elif Çelik'in tanıtım yazısını da okudum (evet birtakım ideolojik düşünceler içeren bir yazıydı (İslam'ın doğulusuna da batılısına da karşıyız. En güzel İslam bizim İslam)). Yazının dili pek günlük bir dile benzemiyordu. Bunlar önemli değil, neticede önümüzde bir metin var, okur oraya odaklanacak.

   İlk sayfadan itibaren büyük bir hayalkırıklığıyla gördüm ki: kitabın yayına hazırlanması adına yapılan tek şey, arap harflerinin yerine latin harflerinin konulması olmuş. 1910'da yayımlanan metin, latin harfleriyle bir kez daha basılmış. Kitabın tümü aşağıdaki gibi paragraflardan oluşuyor. Kimi sayfalarda metinden çok numaralandırılmış kelime açıklamaları var. Fakir, kimi zaman eski neşir karıştırmayı sevdiğinden tozlanmış kelimelerle arası iyidir. Müsteşrik, dîl, mübeccel gibi kullanılmayan ama kullanılması hoş kelimelerin anlamlarına aşinadır. Buna rağmen başladığım romanda bilemediğim kelimeleri geçerek yaptığım okumalar hiç bir anlamlı sonuca ulaşmadı. Tümevarım yöntemiyle ilerlediğimde ise metnin anafikrini kaçırdığımı anladım. Açıklamaları okumaya kalkıştığımda bir sayfayı normal okuma hızımın beşte birinde tamamlayabildim. Arada Ahmed Hilmi'nin "İnsan garip varlık vesselam!" deyişleri falan akla Amak-ı Hayal'i getirse de, ilk bölümü ikmal edemeden pes ettim. 

   Bu konuda sebatına güvenen okurlar varsa ve bana adreslerini bildirirlerse, elimdeki kitabı ödemeli kargo ile bila ücret kendilerine gönderebilirim.

   Diyeceğim odur ki : Amak-ı Hayal'i okuyup da bunun peşine düşen kâri, dikkatli olsun. Okumak eziyete dönüşebiliyor...

"Eslâf-ı kiramın teracim-i ahvali hakkıyla tedkik edilir, nazar-ı tedkik, amak-ı hadisat ve ahvale infaz olunursa din-i mübin-i İslam'daki azadegi tefekkür ve hürriyet-i efkar ve kalama tahsin-han olmamak elden gelmez"