Murat Menteş'in kitabında Farabi'nin şehir hakkında yazdıklarını okuyunca, "muallim-i sâni" olarak bilinen (muallim-i evvel, Aristo'dur) Farabi'nin yazdıklarına kayıtsız kalmak mümkün olmadığından, kimi kitaplarını edindik, okumaya başladık.
İş Bankası Yayınları, şükela bir iş yapıp yazarın önemli eserlerini özenli bir şekilde dilimize kazandırmış, pek de uygun fiyatlarla okuyucuyla buluşturuyor (bu versiyonun ciltsizi 10.5 TL. almamak ayıp!). Kendisinin suretini de (mutad üzre) alta koyacaktım ama 910 yılında ölen bir müellifin suretini aradığınızda karşınıza mezarlık bekçisinden, emekli mahalle hocasına benzer şekillerde türlü çizimler çıkıyor. Fakir de en resmi çözümü bularak Kazakistan'ın banknotlarındaki Farabi suretini alta yerleştirdi.
İdeal Devlet (El-Medine El-Fazıle), üstadın son kitabı. Platon ve Aristoteles eserlerini çokça şerhettiğinden, ortaya konulan felsefede bu iki ismin pek çok etkisi var. Kısaca en erdemli şehrin (ve devletin) esaslarını saptarken bunlara felsefi bir temel oluşturuyor Farabi. Bunun içinde ilk hareketin sahibi ile ilgili uzunca (kitap 192 sayfa, ideal devlet ve onun hakkındaki kuramlar ancak ortanın sonunda başlıyor) bir kaide oluşturulmuş. Ancak ondan sonra ideal şehir, ideal yönetici ve bunların karşı maddeleri hakkındaki ahkamlara geçebiliyorsunuz.
İlk bölümlerde balatalardan yanık kokuları gelebilir (benim geldi. (misal: "Ondan varlığa gelen şeyin varlığı, ancak varlığını bir başka şeyin varlığına borçlu olan bir taşma sonucudur ve Ondan başka olan herhangi bir şeyin varlığı, Onun kendi varlığından çıkar." gibi feylesofların şıpınişi çözeceği ama fakirin kalibresinin oldukça üstünde cümleler gani gitmektedir.). Tözler beni benden aldı. Ne zaman ki şehirler ve yöneticiler hakkında kelamlar geldi de rahatladım.
Şöyle diyeyim: 910 yılında yazıldığı düşünülen bu eser, günümüzde dahi alıp okunup ders alınacak nitelikte. Metni değerlendirirken 1100 küsur yıl önce kaleme alındığını düşünüp değerlendirirseniz daha iyi olur. Okurken altını üstünü çizdiğim pek fazla yer var ama buraya yazmaya üşeniyorum. İdeal şehir ve yöneticisinin vasıfları ile bunun karşıtlarının madde madde yazıldığı sayfalar özellikle ikinci okumayı hakediyor. Ama kafa boşaltmak ve dinlenirken okunacak kitap değildir.
Şöyle diyeyim: 910 yılında yazıldığı düşünülen bu eser, günümüzde dahi alıp okunup ders alınacak nitelikte. Metni değerlendirirken 1100 küsur yıl önce kaleme alındığını düşünüp değerlendirirseniz daha iyi olur. Okurken altını üstünü çizdiğim pek fazla yer var ama buraya yazmaya üşeniyorum. İdeal şehir ve yöneticisinin vasıfları ile bunun karşıtlarının madde madde yazıldığı sayfalar özellikle ikinci okumayı hakediyor. Ama kafa boşaltmak ve dinlenirken okunacak kitap değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder